Jak zostać zawodową rodziną zastępczą? Pogotowie opiekuńcze. Wynagrodzenie zawodowej rodziny zastępczej.

Odchodząc od schematu opieki nad dziećmi w formie domów dziecka w Polsce coraz więcej osób decyduje się na prowadzenie rodzin zastępczych. Niektóre formy prowadzenia takiej rodziny przybierają cechy zawodowe.

Dla osób chcących założyć zawodową rodzinę zastępczą niezbędnymi do zapoznania są ustawa „pomoc społeczna” oraz co najmniej rozporządzenie „rodziny zastępcze”. Pomijając wstępne zapoznanie się z tymi aktami prawnymi, instytucja działająca pod nazwą „centrum pomocy rodzinie” wysyła kandydatów na specjalistyczne szkolenia dla rodzin zastępczych (o których mowa później).

Rodziny zastępcze podzielić możemy na:

– spokrewnione z dzieckiem – jest to wujek, ciocia, dziadkowie, (nie więcej jak 3 dzieci – chyba, że rodzeństwo jest liczniejsze) – rodzina nei otrzymuje wynagrodzenia, jednak nie wyklucza to innych finansowych form pomocy dla rodzin zastępczych.

– niespokrewnione z dzieckiem – rodziny wychowujące dzieci, nie otrzymujące z tego tytułu wynagrodzenia (nie wyłącza to innych, finansowych form pomocy dla rodzin zastępczych) – nie więcej jak 3 dzieci, chyba, że rodzeństwo jest liczniejsze,

– rodziny zastępcze zawodowe – niespokrewnione z dzieckiem rodziny, wychowujące dziecko i otrzymujące za to wynagrodzenie, działające na podstawie umowy ze starostą do której mają zastosowanie przepisy tak jak do umowy zlecenia. Rodziny zawodowe można jeszcze podzielić na:

• wielodzietne (do3 do 6 dzieci – w uzasadnionych przypadkach np. rozłąka rodzeństwa, umieszcza się większą ilość dzieci w jednym czasie)
• specjalistyczne – to takie, które opiekują się dziećmi z róznymi dysfunkcjami zdrowotnymi lub niedostosowaniem społecznym (do 3 dzieci),
• pogotowie rodzinne – rodziny opiekujące się dziećmy w nagłych przypadkach, na krótki okres (otrzymują wynagrodzenie także za gotowość do przyjęcia dziecka). Dzieci (do 3 osób) umieszczane są w takim pogotowiu na okres do 1 roku z możliwością przedłużenia o 3 miesiące.

Nie każdy może stanowić zawodową rodzinę zastępczą – centrum pomocy rodzinie ocenia predyspozycje psychofizyczne do pełnienia tej funkcji, szczególne umiejętności jeśli są wymagane (np. do opieki nad dziećmi trudnymi), doświadczenie z dziećmi, warunki mieszkaniowe rodziny oraz wywiad środowiskowy w otoczeniu rodziny zamierzającej być zawodową. Jeśli umowę taką ze starostą zawierają małżonkowie to wynagrodzenie należy się jednemu z nich, do umowy o prowadzeniu rodziny zawodowej zastępczej nie może przystąpić osoba całkowicie nie zdolna do pracy.

Jeśli przejdą Państwo przez pierwszy etap to szkolenie, na które kierowani są rodzice zastępczy, obejmuje głównie: elementy prawa rodzinnego (prawa dziecka), elementy pedagogiki i psychologii, rozwój umiejętności opiekuńczych, wiedza o uzależnieniach, wiedzę o zasadach finansowania rodziny zastępczej, rozwój fizjologiczny i zdrowie dziecka a także staż w zawodowej nie spokrewnionej z dzieckiem rodzinie lub placówce (10 godzin). Jeśli dziecko, którym rodzina będzie się opiekować jest niedostosowane społecznie to szkolenie jest poszerzane o zagadnienia z zakresu resocjalizacji, patologii społecznej, terapeutyki i odpowiedzialności nieletnich. Dla rodzin z dziećmi z dysfunkcjami szkolenie podstawowe poszerza się o zagadnienia z wczesnej diagnostyki i interwencji (zdrowotnej), wiedza o procesie rozwojowym i rehabilitacji dziecka, wiedza o instytucjach wspierających. Jeśli chcieli by Państwo prowadzić pogotowie rodzinne to także dodane jest szkolenie związane z adaptacją dziecka do nowej sytuacji w krótkim czasie jego przebywania.

Wszystkie rodziny zastępcze objęte są pomocą finansową na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka (kwoty pomocy wg art. 78 Ustawy „pomoc społeczna” – nie przytaczam, bo sumy zmieniają się i straciłyby tutaj szybko na aktualności) – nie jest to jednak wynagrodzenie.

Wynagrodzenie za sprawowanie funkcji otrzymuje jedynie zawodowa rodzina zastępcza (pomoc na częściowe pokrycie kosztów utrzymania także taka rodzina otrzymuje). Niespokrewniona zawodowa jak i niezawodowa rodzina zastępcza ponad pomoc na częściowe utrzymanie otrzymuje także dodatek z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Ponadto starosta może przyznawać (na wniosek) dodatki jednorazowe z tytułu zwiększonych, okazjonalnych wydatków (także art. 78 ustawy „pomoc społeczna”).

Wynagrodzenie zawodowej rodziny zastępczej wielodzietnej lub specjalistycznej (oprócz wyżej wspomnianej pomocy) obejmuje kwoty określone art. 78c (w zależności od jej stażu pełnienia opieki na dzień 20.08.2011 jest to kwota rzędu od 1 540 zł do 2 593,6 zł – kwoty te się zmieniają, dlatego zajrzyj do ustawy). Wynagrodzenie rodziny zawodowej pełniącej funkcje pogotowia rodzinnego wynosi na ten sam dzień 1 540 zł w okresie pozostawania w gotowości do przyjęcia dziecka („postojowe”), jeśli pogotowie rodzinne przyjmie dziecko to wynagrodzeni od tego dnia wzrasta do 2 593,6 zł, dodatkowy wzrost wynagrodzenia o 324,2 zł uwarunkowany jest przyjęciem dziecka z dysfunkcją lub opieką nad więcej niż trojgiem dzieci w pogotowiu rodzinnym (art. 78d).

Zawodowe rodziny zastępcze to – jak sama nazwa wskazuje zawód – są lepszym rozwiązaniem niż domy dziecka, gdyż dzieci mogą liczyć na bardziej indywidualne podejście, dla rodziców stanowiących taką rodzinę jest to praca zarobkowa – jakkolwiek by to brzmiało – i za nią, jak za inną pracę należy się wynagrodzenie, często można spotkać rodziny zawodowe, które nie chcą oddać dziecka nawet za utratę wynagrodzenia, gdyż uznały je za własne. Często są też przypadki niedostosowania się dziecka do rodziców zastępczych. Jeśli ktoś z Państwa stwierdza, że rodzina zastępcza to ludzie, którzy liczą jedynie na pieniądze i zazdrości im ich to oczywiście także może się zgłosić do programu i zostać rodzicem zastępczym – jednak najpierw radzę poczytać na forach rodzin zastępczych i zainteresować się tematem – nie jest to lekka praca a wynagrodzenie nie jest także tak ogromne jak niektórzy twierdzą i dla którego warto by było, bez chęci pomocy, uczestniczyć w tego typu przedsięwzięciach.