Ogród użytkowy. Jakie drzewa, krzewy, warzywa i zioła

Ogrody użytkowe przy domach to już przeszłość. Już kilka lat temu przyglądając się nowo powstałym ogrodom zauważyłam, że niewiele w nich drzew lub krzewów owocowych, nie wspominając już o warzywach, których nie ma wcale. Zioła zazwyczaj kupowane są w doniczkach w marketach i hodowane na parapecie kuchennym. Jednocześnie coraz częściej słyszę od innych rodziców, że ich dzieci nie chcą jeść warzyw ani owoców.

Mój ogród nie jest typowo użytkowy bo rośnie w nim kilka iglaków i trochę kwiatów ale w przeważającej liczbie rosną krzewy i drzewka owocowe, warzywa i zioła. Ogród nie jest śliczny i wymuskany jak inne z sąsiedztwa ale ja go kocham za pyszne owoce, które jemy przez cały rok – świeże latem i jesienią a przetwory zimą i wczesną wiosną. Moje dzieci jedzą mnóstwo warzyw i owoców prosto z krzaka bardzo często nawet nie myte tylko „odmuchane” :)) Ogród wymaga ode mnie pracy ale wiem, że warto, gdy widzę jak córka podjada groszek, wiśnie, maliny, porzeczki, jak wyszukuje marchewki czy zjada kolejnego pomidorka. Nie ma problemu, gdy w jabłku jest robaczek bo zjada się pozostałą część jabłka, gdzie robaczek nie zdążył dojść. Ogród to miejsce doświadczeń smakowych. Prócz owoców i warzyw jadalne są także niektóre kwiaty(nagietki, róże, lawenda) i chwasty (lebioda, koniczyna, mniszek, pokrzywa).

Smaku owoców z własnego ogrodu i tych ze sklepu nawet nie sposób porównać. Owoce, które do ostatniej chwili rosły w słońcu na krzaku są słodsze a fakt nie stosowania środków chemicznych przy uprawie sprawia, że są też zdrowsze. Pomidory, które uprawiam pod folią nie wymagają sparzenia przed zdjęciem skórki. Słońce i ciepło sprawiają, że skórka bez trudu schodzi.

Gdy pojawia się w ogrodzie wolne miejsce do sadzenia i zastanawiam się co posadzić, biorę pod uwagę tylko rośliny użytkowe. Drzewa i krzewy owocowe nie ustępują urodzie roślinom dekoracyjnym. One także mogą mieć piękne liście, pięknie kwitną i wydają piękne owoce, trzeba tylko wiedzieć jakimi roślinami użytkowymi zastąpić te dekoracyjne. Dodatkowym plusem krzewów owocowych jest przyciąganie ptaków, które w zamian za owoce odwdzięczą się pięknym śpiewem. Poniżej kilka przykładów z mojego ogrodu.

• Pigwowiec na żywopłot – pięknie kwitnie i wydaje okrągłe, kwaśne owoce, które używam zamiast cytryny do herbaty. Robię także konfiturę z pigwowca, którą wykorzystuję do ciast i deserów.
• Winorośl na zakrycie nieładnej ściany garażu. Istotne jest wybranie smacznej i odpornej na przymrozki winorośli.
• Agrest, ze względu na kolce sadzę w miejscach mniej uczęszczanych w ogrodzie. Duży krzew posadzony pod oknem może zniechęcić złodzieja do wejścia przez okno do domu :))
• Porzeczki (czarne, czerwone, białe), aronia, borówki amerykańskie – odgradzają poszczególne części ogrodu np. warzywniak od miejsca zabaw dla dzieci.
• Maliny, jeżyny, dereń jadalny rosną podparte o płot sąsiada (latem z obu stron płota można objadać owoce).
• Drzewa w moim ogrodzie: jabłoń, śliwy (węgierka i stare drzewo smacznych lipcówek), grusza, brzoskwinia, czereśnia, wiśnia. Bardzo istotne jest wybieranie drzew,które nie rosną bardzo wysokie lub odpowiednie przycinanie gałęzi.
• Kwiaty jadalne: nasturcja o pikantnym smaku, liliowce o aromacie szparagów, nagietki o kwaskowym smaku, lawenda idealna do potraw mięsnych i lodów, bratki udekorują torty i desery,
• Dekoracyjne warzywa: kapusta i sałaty dekoracyjne (wiele odmian i kolorów), czosnek

  

  (dekoracyjne i jadalne kwiaty), słonecznik (pięknie kwitnie i można podłubać pyszności), rabarbar (świetny na kompot i ciasto), pomidorki koktajlowe (można je wkomponować między kwiatami), groszek (ładnie kwitnie i pachnie, potemzajadamy pyszne strąki).

• Zioła: szczypiorek, pietruszka, lubczyk, mięta.
• Jadalne chwasty: lebioda, koniczyna (do sałatek), mniszek (miodek z mniszka, do sałatek), pokrzywa (pyszny napar). Nie trzeba ich sadzić, i tak urosną :)

Dla osób, które dopiero zakładają ogródek, lub nie mają dla niego za dużo czasu, nie polecam sadzenia:

• ogórków (mają duże wymagania, są delikatne, i szybko się starzeją i usychają),
• truskawek (ładne i smaczne ale dużo z nimi pracy, są ekspansywne i trzeba je kontrolować),
• papryki (lubi ciepełko więc bez osłony nie przetrwa),
• nie sadź roślin trujących (szczególnie, gdy po ogrodzie biegają dzieci).
• nie polecam sadzenia wczesnych odmian drzew i krzewów gdyż bardzo często kwiaty lub zawiązki owoców są niszczone przez mróz. Lepiej skusić się na odmiany średniowczesne.